Referentielijst Aikido woorden
Dit is een uitgebreide woordenlijst met Aikido woorden, die per onderwerp bij elkaar staan. Je kunt deze lijst ook als naslag gebruiken bij de exameneisen. Zo staan bijvoorbeeld de technieken en de aanvallen overzichtelijk bij elkaar. Deze woordenlijst is natuurlijk maar beperkt en is bedoeld om de Aikido les en de voorbereiding op de examens te ondersteunen.
Aikido woordenlijst uitgebreid:
- Lichaam
- Richting
- Houding
- Technieken, training
- Oefening, training
- Vallen
- Lichaamsverplaatsing
- Basistechnieken
- Aanval
- Principes
- Getallen
- Kleding
- Groeten
- Divers
Scroll door de lijst heen of downloadAikido woordenlijst uitgebreid
Lichaam | ||
Japans | Nederlands | Gebruik |
Ude | Arm | Udekimenage: armworp |
Te | Hand | Tegatana : zwaardhand |
Mune | Borst | Munedori: bij revers pakken |
Koshi | Heup | Koshinage: heupworp |
Kote (Tekubi) | Pols | Kotegaeshi: polsdraaiworp |
Kata | Schouder | Kata dori: bij de schouder pakken |
Hiji | Elleboog | Hijikimeosae: elleboogklem (rokyo) |
Eri / iri | Nek, kraag | Eridori / iridori: kraag van achteren (nek) grijpen |
Kubi | Nek, hals | Kubishime: verwurging |
Richting | ||
Mae | Voorwaarts | Mae ukemi |
Ushiro | Achterwaarts | Ushiro ukemi |
Yoko | Zijwaarts | Yoko ukemi |
Omote | Voorkant | |
Ura | Achterkant, rugzijde | |
Uchi | Binnen, binnenkant | Uchikaiten nage: binnenkant raddraaiworp |
Soto | Buiten, buitenkant | Sotokaiten: buitenkant raddraaiworp |
Jodan | Hoog | Jodan tsuki: slag naar het hoofd |
Chudan | Midden | |
Gedan | Laag |
Houding | ||
Kamae | Basishouding | |
Hanmi | (Basis)stand | Han: half |
Hidari hanmi | Basishouding met linker voet voor | |
Migi hanmi | Basishouding met rechter voet voor | |
Aihanmi | Gelijke stand | |
Gyaku hanmi | Spiegelstand | |
Hanmi handachi | Half zittend, half staand | |
Shisei | Houding | |
Shizentai | Natuurlijke houding (voeten naast elkaar) | |
Sankakuho | Driehoekstand, voetpositie in hanmi | Sankaku: driehoek |
Seiza | Hielzit | |
Kiza | Hielzit op tenen | |
Jodan (no) kamae | Positie met wapen boven het hoofd | |
Hasso (no) kamae | Positie met wapen naast het hoofd |
Technieken, training | ||
Waza | Techniek(en) | Ook: trainingsmethode |
Katame waza | Klemtechnieken | In onderscheid van nage / nage waza |
Nage waza / nage | Worp(en) | Nage: soms gebruikt als synoniem voor tori |
Suwariwaza | Zittend trainen | |
Tachiwaza | Staand trainen | |
Hanmi handachiwaza | Zit/staand trainen | Tori verdedigt zittend, uke valt staand aan |
Kihon waza | Basis technieken | |
Jiyu waza | Vrije technieken | Vrij trainen |
Kaeshi waza | Overname technieken | |
Henka waza * | Verander technieken | Van techniek veranderen tijdens de uitvoering |
Oyo gi/waza ** | Toegepaste techniek | Toepassing van principes van de techniek |
*/** Henka waza zijn technieken, waarbij je één techniek inzet en dan verandert naar de uitvoering van een andere techniek (bijvoorbeeld van nikyo naar rokyo, van ikkyo naar iriminage). Oyo waza is de toepassing van de principes van de techniek: tori reageert op wat er op dat moment gebeurt, bijvoorbeeld omdat uke tegenhoudt. Het onderscheid is soms moeilijk te maken en henka waza / oyo waza kunnen elkaar overlappen. Zie een discussie hierover: . Het zijn eigenlijk geen sets van technieken, maar een manier (voor gevorderden) om technieken te onderzoeken. Henka waza gaat over de samenhang tussen technieken en oyo waza over het kunnen reageren ‘voorbij de (basis) technieken’ en het geven van een creatieve invulling aan persoonlijke technieken (jiyu oyogi). Het zijn dus geen sets van examentechnieken.
Oefening, training | ||
Keiko | Training | |
Suburi | Solo-oefeningen met zwaard /stok | |
Ikkyo undo | ikkyo beweging in vier richtingen | |
Kokyu ho | Ademkracht oefening | Vaak aan het einde van de les |
Aikiken | Zwaardoefeningen voor Aikido | Geen zwaardvechten (kenjutsu) |
Aikijo | Stokoefeningen voor Aikido | |
Randori | Werpen van meerdere aanvallers |
Vallen | ||
Ukemi | Vallen, rollen | |
Mae ukemi* | Voorwaarts rollen | |
Mae ukemi (kaiten) | Voorwaarts rollen | |
Mae ukemi chokuto | Voorwaarts afslaan | Impact verdelen over onderarmen |
Ushiro ukemi (kaiten) | Achterwaarts rollen | |
Ushiro ukemi chokuto | Achterwaarts afslaan | Impact verdelen gestrekte arm |
Yoko ukemi (kaiten) | Zijwaarts rollen | |
Yoko ukemi chokuto | Zijwaarts afslaan | Impact verdelen gestrekte arm |
* Mae ukemi is de meest gebruikelijke aanduiding van voorwaarts rollen. Het is niet gebruikelijk om mae ukemi kaiten te zeggen. Wel wordt Mae ukemi chokuto gebruikt om het afslaan aan te duiden. Wanneer beide technieken na elkaar gevraagd worden, kan wel mae ukemi kaiten gebruikt worden om het onderscheid te benadrukken.
Lichaamshouding | ||
Taisabaki | Verplaatsing van het lichaam | |
Irimi | Ingaande beweging | |
Tenkai | Halve draai | draai zonder stap |
Tenkan | Halve draai met stap | draai met stap achteruit |
Irimi tenkai / kaiten* | Ingaan met halve draai | Ingaan met draai zonder stap |
Ayumi ashi | Lopen | Met de éne voet voor de andere |
Tsugi ashi | Schuifstap | Eén voet blijft voor |
Shikko | Lopen op de knieën |
* Over het gebruik van kaiten als taisabaki is verschil van mening. In Uchikaiten/Sotokaiten betekent kaiten: kaiten (raddraai). Maar letterlijk: kai = draai, ten = lichaam. Tenkai en kaiten betekenen dus min of meer hetzelfde: je lichaam draaien / draai je lichaam. Oorspronkelijk waren de taisabaki: irimi, tenkai, tenkan, irimi tenkai, irimi tenkan (stap in, draai, draai met stap, ingaan, ingaan en draaien, ingaan dan draaien dan een stap). Voor irimi tenkai is het gebruik ontstaan dit als kaiten aan te duiden.
Basistechnieken | ||
Ikkyo | Eerste vorm | |
Nikyo | Tweede vorm | |
Sankyo | Derde vorm | |
Yonkyo | Vierde vorm | |
Gokyo | Vijfde vorm | |
Rokyo | Zesde vorm | Udeshigi, hijikimeosae |
Iriminage | Ingaande worp | |
Shihonage | 4 richtingen worp | |
Kotegeashi | Pols verdraaiingsworp | Gaeshi: draaien |
Uchikaiten nage | Raddraai worp binnenlangs | |
Sotokaiten nage | Raddraai worp buitenlangs | |
Uchikaiten kata katame | Raddraai, schouderklem | |
Koshinage | Heupworp | |
Udekimenage | Armklem worp | |
Udegaraminage | Arm wikkelworp | |
Tenchinage | Hemel-aarde worp | |
Jujigarami / jujinage | Kruisworp | |
Sumiotoshi | Hoekworp | |
Kokyu nage | Ademhalingsworp | Basisoefening, geen techniek |
Aanval | ||
Katate* | Eén hand | |
Dori | Vorm | |
Katatedori | Polsgreep | |
Aihanmi katatedori | Polsgreep in gelijke stand | |
Gyaku hanmi katatedori | Polsgreep in spiegelstand | |
Shomenuchi | Slag van boven naar het hoofd | |
Yokomenuchi | Slag van opzij naar het hoofd | |
Katadori | Schouder pakken | |
Sodedori | Mouw pakken | Sode: mouw |
Munedori | Revers pakken | |
Ryotedori ryotemochi | 2 handen grijpen 2 polsen | Ryote: 2 handen |
Katate ryotedori | 2 handen grijpen 1 pols | Ook: morotedori |
Katadori menuchi | Mouw pakken, slag naar het hoofd | |
Tsuki | Slag | |
Chudan tsuki | Slag naar de buik / solar plexus | Ongewapend, gewapend |
Jodan tsuki | Slag naar het hoofd | |
Ushiro ryo(kata)tedori | Achterlangs 2 polsen grijpen | |
Ushiro ryo katadori | Achterlangs 2 schouders pakken | |
(Ushiro) munedakeshime | Omklemming (van achteren) | |
Ushiro kubeshime | Nekverwurging met polsgreep | |
Iridori (eridori) | Nek/boord van achteren pakken | |
Tanto dori | Verdediging tegen mes | |
Jo dori | Verdediging tegen stok | |
Tachi dori | Verdediging tegen zwaard | |
Futaridori / futarigake | 2 aanvallers | |
Atemi | Vuistslag |
* In het Japans hebben dezelfde klanken verschillende betekenis. In schrift is er wel verschil (kanji), maar in de uitspraak hoor je dit niet. Zo betekent katazowel één, vorm en schouder. Uchibetekent slag, binnen of aanvaller. Dit kan verwarrend zijn wanneer je probeert de systematiek in de begrippen te zien.
Principes | ||
Ma-ai | Afstand | |
Kime | Projectie | |
Ki no nagare | Vloeiende techniek | |
Kokyu | Ademhalingskracht | Kokyu (ryoku) |
Kuzushi | Balansverstoring | |
Sen | Timing | |
Zanshin | Alertheid |
Getallen * | Telwaarden | |
Ichi | 1 | Hitotsu |
Ni | 2 | Futatsu |
San | 3 | Mittsu |
Shi, yon | 4 | Yottsu |
Go | 5 | Itsutsu |
Roku | 6 | Muttsu |
Shichi, nana | 7 | Nanatsu |
Hachi | 8 | Yattsu |
Ku (kyu) | 9 | Kokonotsu |
Yu | 10 | Tô |
* Ook telwoorden zijn in het Japans verwarrend. Wanneer je de getallen noemt, gebruik je andere woorden dan wanneer je dingen telt. Verschillende dingen worden met verschillende telwoorden geteld. Levend is anders dan dood, hoog is anders dan breed, enz En dan zijn er ook nog verschillende aanduidingen voor de getallen zelf.
Kleding | ||
Keiko gi | Trainingspak | |
Obi | Band | |
Hakama | Broek | Traditioneel Japans kledingstuk |
Zori | Slippers |
Groeten | ||
Hai | Ja | |
Onegaishimasu | Alsjeblieft | |
Domo arigato gozaimasu | Dank je wel | |
Zarei | Zittend groeten | Za: zitten Rei: groeten, buigen |
Ritsurei | Staand groeten | |
Reigi / reishiki | Etiquette | |
Shomen ni rei | Groet naar de shomen | Wordt gebruikt bij examenritueel |
Sensei ni rei | Groet de leraar / leraren | Wordt gebruikt bij examenritueel |
Otakai ni rei | Groet elkaar | Wordt gebruikt bij examenritueel |
Divers | ||
Tate | Sta op | |
Hajime | Begin | |
Budo | Japanse krijgskunsten | |
Embukai | Publieke demonstratie | |
Kamiza | Centrale of hoge plek | Ook shomen |
Kata | Vorm, schouder, één | |
Tanden | Centrum van het lichaam | |
Tachi | Zwaard, staand | Katana, ken, to |
